Trường CĐ, ĐH "mọc như nấm sau mưa": Hậu quả nhãn tiền

Ra đời khi chưa thật sự “đủ lông đủ cánh”, nhiều trường ĐH, CĐ đang vùng vẫy tìm mọi cách để tồn tại. Và nhiều hệ lụy của cuộc “sinh non” đã xảy ra.

10g sáng, cả khu vực hai tầng lầu của Trường ĐH Nguyễn Trãi nằm trong tòa cao ốc hoành tráng trên phố Đội Cấn (Ba Đình, Hà Nội) vắng tanh vắng ngắt, không một bóng SV. Dạo qua những căn phòng có gắn biển “phòng học”, chúng tôi nhìn thấy những căn phòng tối om, bên trong bày bàn ghế mới đẹp, lạnh lẽo: đằng sau vẻ ngoài bề thế của tòa cao ốc mười mấy tầng này thực chất là tòa văn phòng cho thuê.

Hiu quạnh và rối ren

Thực tế trên có vẻ bất bình thường với một trường ĐH được Bộ GD-ĐT cho phép tuyển sinh tới 800 chỉ tiêu. Nhưng nó lại phản ánh đúng tình hình của trường ĐH này: năm 2008, Trường ĐH Nguyễn Trãi chỉ tuyển được vỏn vẹn… 16 SV. Trong sáng 10-12, một SV điện thoại xin thôi học, vậy là còn 15 SV. Ngoài ra, trường còn tự tuyển thêm được 20 SV cho hệ “dự bị ĐH”. Đó là những thí sinh không đạt điểm sàn tối thiểu theo quy định của Bộ GD-ĐT, nhưng vẫn được trường tuyển vào để “bồi dưỡng kiến thức”, năm sau sẽ dự thi ĐH như một hình thức “nợ đầu vào”. Số này được học chung với 15 SV chính quy.

Khi được hỏi với vỏn vẹn 15 SV tuyển được, trường dự định sẽ tổ chức đào tạo như thế nào, có phân theo các ngành như đã thông báo tuyển sinh và theo nguyện vọng của SV không, ông trưởng phòng đào tạo chỉ biết lắc đầu: “Chưa biết chia ngành đào tạo thế nào. Phải chờ cấp trên…”. “Cấp trên” được nhắc đến ở đây là ông Nguyễn Tiến Luận - chủ tịch hội đồng quản trị nhà trường, ông chủ thực sự của trường. Còn bộ máy lãnh đạo trực tiếp của nhà trường gần như bỏ trống vài tháng nay, kể từ khi ông hiệu trưởng và hiệu phó thường trực xin từ chức từ tháng 7-2008. Mới đây, trường mời được một người mới vào vị trí hiệu trưởng, còn trưởng phòng đào tạo cũng mới nhận chức từ ngày 1-11, chưa kịp tiếp nhận công việc.

Tại Trường ĐH công nghệ thông tin Gia Định (TP.HCM), những bất ổn nội bộ đến mức nghiêm trọng trong thời gian qua chỉ mới tạm giải quyết được phần ngọn. Nguyên nhân ngoài chuyện bất đồng về điều hành tài chính còn do trường được khởi sự trên một nền móng không vững chắc cộng với cách điều hành “ngắn hạn”, đẩy trường này vào tình thế ngày càng khó khăn.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đến thời điểm tuyển sinh và đi vào hoạt động, Trường ĐH công nghệ thông tin Gia Định chưa thật sự sẵn sàng. Trong năm học đầu tiên sau khi ra đời, cả trường chỉ có duy nhất một tiến sĩ là ông Nguyễn Quyết Chiến. Tiến sĩ này cùng lúc giữ nhiều chức vụ khác nhau như phó hiệu trưởng kiêm trưởng khoa tài chính, kiêm trưởng khoa quản trị kinh doanh, kiêm trưởng khoa tài chính ngân hàng…

Và cũng trong học kỳ 1 của năm học đó, trường này chưa xây dựng được đề cương chi tiết các môn học. Nhưng thay vì chấn chỉnh tình hình, củng cố thương hiệu, trường cố tình quảng cáo tuyển sinh rất nhiều ngành chưa được Bộ GD-ĐT cho phép. Ngoài ra, dù chưa được cấp mã ngành công nghệ thông tin trình độ trung cấp nhưng trường vẫn mở lớp bất chấp quy chế tuyển sinh, xét trúng tuyển ĐH ba thí sinh không đạt điểm sàn theo quy định…

Chương trình dạy không theo quy định

Một trường ĐH ngoài công lập khác - ĐH Hà Hoa Tiên - với khuôn viên rộng gần 100ha nằm bên quốc lộ 1A, đoạn cửa ngõ Hà Nam (cách Hà Nội 50km), cũng đang trong cảnh vắng SV, vắng cả giảng viên. Trường được địa phương ưu ái dành cho khu đất đẹp rộng mênh mông, giờ vẫn ngổn ngang như công trường dù đã thành lập và bắt đầu tuyển sinh từ năm 2007.

Qua hai mùa tuyển sinh, mỗi năm quy mô tuyển cả hai hệ ĐH và CĐ là hơn 1.000 chỉ tiêu nhưng theo ban giám hiệu nhà trường, hiện chỉ có gần 500 SV theo học. Tuy nhiên, theo các SV đang theo học tại đây, cả trường hiện chỉ có hai lớp năm 1 với khoảng 180 SV cả ĐH và CĐ. Năm 2 - tức khóa tuyển sinh năm 2007- còn ít hơn, thậm chí không đủ để mở lớp phải ghép chung cả SV hệ CĐ vào học chung với SV hệ ĐH.

Không phải quá cá biệt, một số trường ĐH, CĐ khác cũng không có kế hoạch tính chuyện lâu dài. Tại Trường CĐ Phương Đông, Bộ GD-ĐT phát hiện trường không có đề cương chi tiết, bài giảng. Thậm chí, một số môn học mời giảng viên thỉnh giảng, trường còn “khoán trắng” cho giảng viên chủ động hoàn toàn về nội dung giảng dạy. Tại Trường CĐ Công nghiệp Huế dù được Bộ GD-ĐT cho phép tuyển sinh mười ngành đào tạo nhưng hệ thống đề cương chi tiết các môn học vẫn chưa được phê duyệt. Trong khi đó, Trường CĐ công nghệ Bắc Hà sử dụng chương trình đào tạo không đúng quy định, cấu trúc theo chương trình khung đã ban hành.

Xin chỉ tiêu để… bán?

Một số trường tìm mọi cách để tuyển được thật nhiều SV, dẫn đến tình trạng quá tải đối với đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất. Có thể kể ra trường hợp của Trường CĐ Kinh tế - công nghệ TP.HCM. Trường này ba năm liền đều tuyển vượt 70% chỉ tiêu được phép. Trường ĐH Kinh tế công nghệ Long An ngay trong năm đầu tiên tuyển sinh cũng tuyển vượt đến hơn 65% chỉ tiêu bậc ĐH.

Không ít trường như ĐHDL Cửu Long, CĐ Đức Trí, CĐ kinh tế kỹ thuật Đông Du thông báo tuyển sinh cả những ngành chưa được phép. Hậu quả rõ ràng nhất được ghi nhận tại Trường CĐ kỹ thuật công nghệ Vạn Xuân. Nhờ khai man năng lực đào tạo, trường này được Bộ GD-ĐT duyệt một lượng lớn chỉ tiêu tuyển sinh. Không đủ khả năng, trường này mang hệ trung cấp chuyên nghiệp giao cho nhiều cơ sở “liên kết” là Viện Nghiên cứu phát triển văn hóa và giáo dục Đông Nam Á, Viện Công nghệ thông tin và quản trị tài chính tổ chức đào tạo. Trong khi đó, các cơ sở này không có chức năng đào tạo trung cấp chuyên nghiệp.

Mới đây, Trường ĐHDL Hùng Vương (TP.HCM) cũng bị phát hiện có liên kết với một công ty để đào tạo. Quá trình liên kết gặp trục trặc, nhiều học viên bơ vơ không biết bám víu vào đâu. Trong một thời gian dài trước đó, nội bộ trường cũng lục đục kéo dài khiến Bộ GD-ĐT phải can thiệp. Sau vụ việc đó, từ chỗ “từ chối” thí sinh trúng tuyển, trường này liên tục tuyển thiếu chỉ tiêu, thậm chí một số ngành phải đóng cửa.

***

Ồ ạt mở trường và được cấp phép khi chưa đủ điều kiện, trước mắt nhiều trường đang lâm cảnh khó khăn. Nhưng quan trọng hơn, với cách đào tạo này, hệ lụy về chất lượng trước hết là người học và sau này là xã hội “lãnh đủ”.

Cập nhật: 18/12/2008 – tuoitre.com.vn